Các giám đốc điều hành và nhà phân tích trong ngành cho biết Việt Nam dễ trở thành mục tiêu tiếp theo của chính quyền Tổng thống đắc cử Donald Trump về thuế quan khi dữ liệu cho thấy thặng dư thương mại của nước này với Hoa Kỳ đang tăng vọt.
Quốc gia do Đảng Cộng sản điều hành, nơi có các hoạt động công nghiệp lớn của các công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ như Apple, Google, Nike và Intel, có thặng dư thương mại cao thứ tư với Hoa Kỳ, chỉ đứng sau Trung Quốc, Liên minh Châu Âu và Mexico.
Dữ liệu thương mại của Hoa Kỳ công bố hôm thứ Năm cho thấy thâm hụt của nước này với Việt Nam đã đạt 102 tỷ đô la trong mười tháng đầu năm nay, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm 2023.
“Đối với ông Trump, thước đo chính là thâm hụt thương mại và con số của Việt Nam là tệ“, Deborah Elms, người đứng đầu chính sách thương mại tại Quỹ Hinrich có trụ sở tại Châu Á cho biết.
Theo bà Elms, Việt Nam là mục tiêu lý tưởng cho hành động sớm của chính quyền ông Trump vì nước này không thể dễ dàng trả đũa.
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump, người nhậm chức vào tháng 1, đã đe dọa áp thuế lên tới 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ trong chiến dịch tranh cử của mình.
Con trai ông, Eric, một cố vấn hàng đầu, đã nêu tên Việt Nam trong số các quốc gia “lừa đảo” Hoa Kỳ, theo một video được trình chiếu vào tuần trước tại một hội nghị kinh doanh ở Hà Nội do hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tổ chức.
Tại sự kiện này, một số doanh nhân và đại diện hiệp hội thương mại đã bày tỏ lo ngại về khả năng áp thuế đối với Việt Nam.
“Mức thuế mới là một trong những mối lo ngại lớn nhất đối với ngành công nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam”, Hong Sun, người đứng đầu phòng thương mại Hàn Quốc tại Việt Nam, phát biểu tại hội nghị. Samsung Electronics của Hàn Quốc là một nhà xuất khẩu điện thoại thông minh và thiết bị điện tử lớn sang Hoa Kỳ từ Việt Nam
Bộ ngoại giao Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận về các mức thuế tiềm tàng, nhưng các quan chức Việt Nam đã nhiều lần thúc giục Washington duy trì hoạt động thương mại liền mạch.
Lựa chọn cố vấn thương mại
Trong một dấu hiệu khác cho thấy Việt Nam có thể phải đối mặt với thuế quan, ông Trump đã chọn Peter Navarro làm cố vấn cấp cao về thương mại và sản xuất của mình.
Navarro cho biết thuế quan đối với Việt Nam sẽ có hiệu quả cao trong việc cắt giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ, điều này được viết trong các đề xuất Dự án 2025 (Project 2025) được nhiều nhà hoạch định chính sách ở Washington coi là bản thiết kế cho chính quyền Trump mới.
“Navarro là một chuyên gia nổi tiếng dưới thời chính quyền Trump về việc tăng quy mô ngành sản xuất của Hoa Kỳ, áp đặt thuế quan cao và hồi hương các chuỗi cung ứng toàn cầu”, Nguyen Hung, chuyên gia về chuỗi cung ứng tại Đại học RMIT Việt Nam, cho biết.
Việt Nam được hưởng lợi từ các rào cản thương mại mà ông Trump áp đặt đối với Bắc Kinh trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, thúc đẩy các nhà sản xuất chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc.
Với gần một phần ba lượng hàng xuất khẩu của Việt Nam hiện đang được chuyển đến Hoa Kỳ, quốc gia này sẽ cần cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc hàng hóa và linh kiện để xua tan lo ngại về việc chỉ được sử dụng làm nơi lắp ráp các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc, ông Hung cho biết.
Các quan chức cho biết quốc gia này có thể bù đắp một phần thặng dư thương mại lớn của mình bằng cách tăng cường nhập khẩu từ Hoa Kỳ, bao gồm cả khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), thuốc và máy bay.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu chính quyền Việt Nam có ủng hộ các biện pháp bù trừ này hay không và chúng có thể quan trọng đến mức nào.
“Tôi không nghĩ Việt Nam có khả năng mua nhanh và đủ” để giảm đáng kể thặng dư của mình, bà Elms của Hinrich Foundation cho biết.